Fietsen langs schoenmakers en leerlooiers in Waalwijk

Portretfoto van Jessica de Korte.
Door: Jessica Fietsvlogger | Leestijd: 11 minuten
  • Fietser bij het kunstwerk op het Halve Zolenpad.

Bijna een kwart van wat de Nederlanders maken, komt uit Brabant. Denk aan textiel, meubels en bier. De Leerroute is de eerste Made in Brabant-fietsroute, die mooie natuur en oude industrieën combineert. Rondom Waalwijk fiets ik langs volop herinneringen aan de leer- en schoenenindustrie. Onderweg luister ik via mijn telefoon naar de geluidsfragmenten, waarin de 21-jarige Sanne Schoenmakers in gesprek gaat met haar opa, die in een schoenenfabriek werkte.

Kopje koffie in Waalwijk

De route begint in Waalwijk, de leer- en schoenenstad van Nederland. Voordat ik met mijn fietsmaatje Jamila op de fiets spring, drinken we een kopje koffie op het Raadhuisplein. Keuze genoeg! La Bella Vita is een fijne koffietent met zelfgemaakt ijs en een vitrine vol bonbons. Aan de overkant ligt lunchrestaurant ’t Slot, waar je ook met allerlei allergieën terecht kunt. Bij mijn espresso krijg ik heerlijke glutenvrije boterkoek geserveerd. Vanaf de loungebank kijken we uit over het plein met de fontein, waar kinderen lachend doorheen rennen.

Het historische en karakteristieke raadhuisplein in Waalwijk met fonteinen. De voorgevel van horecazaak 't Slot in Waalwijk.

Breng ook een bezoek aan:

Schoenenkwartier

  • Een vrouw, lezend op een bankje voor museum het Schoenenkwartier.
  • Een oude machine in het Schoenenkwartier in Waalwijk.
  • Een muur met schoenen in het Schoenenkwartier in Waalwijk.

Aan het Raadhuisplein ligt ook het Schoenenkwartier, een nieuw museum over de schoenen- en lederindustrie. Hier steek je, aan de hand van historische machines en tentoonstellingen, meer op over het maakproces, de succesjaren en de latere teloorgang in de jaren zestig en zeventig. De tentoonstelling ‘Wie de schoen past’ zoomt in op identiteit. Heel de schoenenwereld komt hier langs: van de stilettohak tot de Nike Air Max. In het Schoenenlab werken jonge artists in residence. Afgestudeerde studenten kunnen zo’n drie maanden aan een eigen project werken.

Slagenlandschap

Westelijk van Waalwijk trap ik al snel door het Slagenlandschap. De regio Langstraat, die zich uitstrekt van Geertruidenberg tot Den Bosch, was in de middeleeuwen nog een onbegaanbaar moerasgebied. Na turfwinning ontstonden haaks op een dijk smalle percelen, gescheiden door sloten en hagen. Dat oude cultuurlandschap kun je hier nog mooi zien. Aan beide kanten van de weg liggen moerassen, veenputten en bosjes. Het landschap bevindt zich op de overgang van zand naar klei, en zit vol kwelwater; grondwater dat onder druk aan de oppervlakte komt.

Een fietser in het Brabantse landschap rondom Waalwijk. Het slagenlandschap; moerassen, veenputten en bosjes.

Stinkende huiden

Ik sla een onverhard wandelpad in en zoek het eerste geluidsfragment op. Overal klinken vogels. ‘Wist je dat de schoenen- en leerindustrie al eeuwen teruggaat?’ hoor ik de opa aan zijn kleindochter Sanne vragen. ‘Het leek voorbestemd voor deze omgeving.’ Er graasden veel koeien, er was volop water en er groeiden eikenbomen. De boeren legden de huiden in natte looiputten, met eikenschors op, dat looizuur bevat. ‘Na een jaar stinken kwamen de huiden er soepel uit en werden ze op de droogzolder gehangen.’ Sanne reageert: ‘Slim, maar wel mega goor zeg!’

Halve Zolenpad

  • Halve Zolenpad vanuit de lucht.
  • Een vrouw op het kunstwerk bij het Halve Zolenpad.

Halverwege de route slingeren we het Halve Zolenpad op, een fietspad over een voormalige spoorbaan. Vrij aan het begin staat het kunstwerk Footprint van kunstenaar Harald Vlugt. Twee metershoge schoenzolen van cortenstaal - hetzelfde materiaal als de vroegere rails - vormen een poort. Als ik afstap en wat langer kijk, herken ik in de patronen een stoomlocomotief. Naast het beeld luister ik naar het tweede geluidsfragment, waarin opa over de stoomtrein vertelt, die de grote hoeveelheden leer en schoenen vervoerde. ‘Elke overgang werd met de hand bewaakt door spoorwachters. Hun huizen zie je nog steeds langs het spoor staan.’

Koninklijke Stoomschoenenfabriek

Streetart spotten in Waalwijk

Streetart spotten in Waalwijk

Het fietspad voert verder door weilanden en bossen. Een boer komt in zijn tractor voorbij, een ooievaar zoekt in het gras naar voedsel. Over het asfalt trappen scholieren, forenzen en e-bikers, zo nu en dan zoeft een razendsnelle fatbike voorbij. Terug in Waalwijk valt ons oog op de voormalige schoenenfabriek Pinocchio, waarvan de golfplaten zijn beschilderd met kleurrijke schoenen en machines. Iets verderop ga ik even de route af voor het historische pand van de Koninklijke Stoomschoenenfabriek A.H. van Schijndel, ontworpen door architect Meulkens.

De gevel van de stoomschoenenfabriek in Waalwijk. Een fietsers naast een felgekleurd gebouw met muurschilderingen.

Voormalige schoenenfabriek van Van Haren

  • Een fietsers bij een voormalige schoenenfabriek.
  • Bord met 'Van Haren' voor de voormalige schoenenfabriek.

Dwars door het groen trappen we over het Halve Zolenpad verder richting het Drongelens Kanaal. Ik stel me voor hoe de arbeiders hier vroeger heen liepen, om frisse lucht op te snuiven. Het leerlooien gebeurde niet onder de meest prettige werkomstandigheden, zeker niet toen rond 1900 chroom als looistof werd geïntroduceerd. Vlakbij staat de voormalige schoenenfabriek van Van Haren. Vader Johannes van Haren bezat een kleine klompen- en schoenenfabriek en startte in 1913 met zijn drie zonen een lederhandel in Waalwijk. Zoon Ivo ging exclusief produceren voor zijn eigen schoenenwinkels. Dat was uniek in die tijd.

Slapen in een oude leerfabriek

  • De hal van NEO KVL Hotel in Oisterwijk.
  • Jessica de Korte op bed bij NEO KVL Hotel in Oisterwijk.
  • Uitzicht vanuit het NEO KVL Hotel, je ziet de kerk in Oisterwijk.

Na onze fietstocht rijden we naar Oisterwijk, 20 kilometer verderop, waar je in een oude leerfabriek kunt slapen. Wij pakken de auto, maar je kunt dit stuk ook prima fietsen, door de prachtige Loonse en Drunense Duinen en het charmante dorp Udenhout. Het hippe NEO KVL Hotel bevindt zich op het voormalige Koninklijke Verenigde Leder (KVL)-terrein, met ook een bierbrouwerij, creatieve werkplaatsen en kantoren. De imposante hal heeft een gevel en dak van glas, mijn kamer bevindt zich op de bovenste verdieping, met uitzicht over Oisterwijk. Niet verkeerd!

Hapje eten bij Eetcafé De Tijd

  • Eetcafé De Tijd in Oisterwijk in de avond.
  • Het vooraanzicht van Eetcafé De Tijd met terras.

Het was een mooi kijkje in de schoenen- en leerindustrie vandaag. Eigenlijk wist ik weinig over het leerlooien, hoe dat er vroeger aan toeging en waar het precies voor diende. Het is een eeuwenlange geschiedenis, waar Waalwijk nog altijd de vruchten van plukt. Er zijn volop nieuwe schoenmakers, zoals het jonge merk NUBIKK. We sluiten de dag af met een hapje eten bij Eetcafé De Tijd. Brabantse gastvrijheid midden in het dorp, met heerlijke gerechten. Op het terras brengen we een laatste toost uit. Straks: schoenen uit en chillen!

Portretfoto van Jessica de Korte.
Jessica

"Wil je de volledige video van mijn fietstocht bekijken? Ga dan naar mijn YouTube-kanaal!"

Brabant leren kennen op de fiets?

  • Textielroute Land van de Peel │Made in Brabant

    Textielroute Land van de Peel │Made in Brabant Visual Vlisco kantoor met daarin beelden textielindustrie vroeger en nu.
    ( 3 uur 50 minuten) 46,0 km

    Fiets 46 kilometer door het ondernemende Land van de Peel en dring door tot in de vezels van het textielverleden.

  • Fietsroute Het Mysterie van de Gouden Peelhelm | Sagen & Legenden

    Fietsroute Het Mysterie van de Gouden Peelhelm | Sagen & Legenden Peelhelm op een schop in de grond
    ( 4 uur 40 minuten) 56,0 km

    Beleef de mysterieuze Peel en ontdek het verhaal van de Gouden Peelhelm.

  • Smokkelroute Luyksgestel

    Smokkelroute Luyksgestel Nellie en Toon zijn in de snoepwinkel en lachen samen
    ( 2 uur 20 minuten) 28,0 km

    Ontdek het smokkelverleden van Nellie uit Luyksgestel met deze fietsroute van 28 kilometer.

  • Leerroute Waalwijk | Made in Brabant

    Leerroute Waalwijk | Made in Brabant Visual van een looischuur met daarin beelden van de leer- en schoenenindustrie, vroeger en nu.
    ( 2 uur 30 minuten) 30,0 km

    Ga in de leer en fiets 30 kilometer door het verleden en heden van de leer- en schoenenindustrie in Waalwijk.

  • Smokkelroute De Groote Heide: de douanier | Verhalen aan de Grens

    Smokkelroute De Groote Heide: de douanier | Verhalen aan de Grens De douanier in zijn uniform
    ( 3 uur 40 minuten) 44,0 km

    Ontdek het smokkelverleden van natuurgebied De Groote Heide.

  • Jan van Gorp fiets- en wandelroute | Sagen & Legenden

    Jan van Gorp fiets- en wandelroute | Sagen & Legenden Een foto van het wonderkind uit Hilvarenbeek: Jan van Gorp.
    ( 2 uur 5 minuten) 15,5 km

    Ontdek Het Aards Paradijs van Jan van Gorp in Hilvarenbeek.

  • Smokkelroute De Groote Heide: de smokkelaar | Verhalen aan de Grens

    Smokkelroute De Groote Heide: de smokkelaar | Verhalen aan de Grens De smokkelaar met zijn armen over elkaar
    ( 3 uur 40 minuten) 44,0 km

    Ontdek het smokkelverleden van natuurgebied De Groote Heide.

  • Kabouterkoning Kyrië fietsroute | Sagen & Legenden

    Kabouterkoning Kyrië fietsroute | Sagen & Legenden Een foto van een meisje bij het Avonturenpad.
    ( 45 minuten) 9,0 km

    Een van de twee fietsroutes over de Kabouterkoning Kyrië in Hoogeloon.

  • Fabel fietsroute in de Maasheggen | Sagen & Legenden

    Fabel fietsroute in de Maasheggen | Sagen & Legenden Een foto van een uil in de Maasheggen.
    ( 1 uur 15 minuten) 15,0 km

    Luister onderweg naar de fabels van dieren uit de Maasheggen.

  • Kabouter fietsroute | Sagen & Legenden

    Kabouter fietsroute | Sagen & Legenden Een standbeeld van Kabouterkoning Kyrië.
    ( 2 uur) 24,0 km

    Een van de twee fietsroutes over de Kabouterkoning Kyrië in omgeving Bladel.

  • Bekijk alle routes

Ook interessant:

Scroll terug naar boven

Deze website gebruikt cookies

Deze website maakt gebruik van cookies (Functioneel, Analytisch, Marketing) die noodzakelijk zijn om de website zo goed mogelijk te laten functioneren. Door op accepteren te klikken, geef je aan hiermee akkoord te gaan.