Fietsroute Het Mysterie van de Gouden Peelhelm | Sagen & Legenden

Routeverhaal

Eeuwen geleden trok een roofridder met zijn handlangers door dit deel van Brabant en plunderde dorpen in de Peel. Dappere boeren uit wat nu Someren, Asten en Deurne is, kwamen van verschillende kanten aangesneld met zeisen en turfschoppen. De rovers vluchtten naar het oosten, maar nog voor zij de Peelvlakte hadden bereikt, werden zij ingehaald en afgemaakt door de woedende boeren.

Alleen de roofridder wist op zijn snelle paard te ontkomen. Maar in het donker raakte hij het spoor bijster en reed in volle vaart de Dolle Moer in. De overkant heeft hij nooit bereikt. Met alles wat hij geroofd had, verdween hij…

Einde verhaal zou je zeggen. Maar dat was het niet…

De mensen van hier kennen de Peel als een mooie maar soms onheilspellende plek waar van oudsher mysterieuze verdwijningen plaatsvonden.

Zo verdween ook ooit een schaapsherder met zijn kudde en hond in het niets. Pas twee eeuwen later vond een turfgraver een grote glazige klont: resten wol van de verdwenen kudde! Er werd gezegd dat de herder en zijn dieren in een van de gevreesde dodelegers waren beland. Een dodeleger lijkt een begaanbaar pad bedekt met weelderig veenmos. Maar schijn bedriegt. Zodra je erop stapt, kan het zomaar omkiepen en kom je in een bodemloos moeras terecht. Dan sterf je de dubbele dood van de Peel: verdrinken en verstikken tegelijk…

Was dat soms ook het lot van de roofridder geweest?

Niemand wist wáár in de Groote Peel de roofridder precies verdwenen was. Vanaf een hoog uitkijkpunt speurde men het landschap af. Want wie de roofridder vond, vond ook een schat.

Door de eeuwen heen ontstonden vele varianten van deze sage. Er werd beweerd dat het om een echte ridder ging, maar er werd ook wel verteld dat het een hoge officier uit het Romeinse leger was! Bevangen door goudkoorts zocht jong en oud, jaar na jaar, overal in de Peel. Vooral in de Schatheuvel. Maar - anders dan de naam doet vermoeden - de schat werd daar niet gevonden. De goudkoorts verdween echter nooit helemaal…

De Wegh van Meijl op Seven, daar durfde niemand te zoeken. Een kronkelige weg die in de Romeinse tijd al werd gebruikt. Hier was het niet veilig op mistige dagen en in donkere nachten. Dan probeerde de dolende ridder met zijn noodkreet passanten te lokken. Wie meelij kreeg en van het pad afstapte om hem te helpen, verdween in de diepte van het moeras, net als hij...

Toch bleef men hopen dat de roofridder ooit gevonden zou worden. Pas dan zou de Wegh van Meijl op Seven weer veilig zijn. De Dolle Moer, een groot zwart Peelven, zou opdrogen en begroeid raken. En de vinder zou rijk worden als niemand van de Peel!

Eeuwen verstreken en de Peel werd langzaamaan ontgonnen. Kanalen werden gegraven en turfgravers staken turf. Het was zwaar en slecht betaald werk. De firma Steegh en Esser wees turfgravers Loevus Pier en Gebbel aan om ten westen van Helenaveen turf te steken. Ze waren niet blij met de klus: het gebied lag verzonken en het turfpakket was er dun. Hard zwoegen dus, voor weinig verdiensten!

Op 17 juni 1910 stak Gebbel zijn spade in de grond en stootte op iets hards. Een oude ketel? “Wacht!” riep Loevus Pier. Hij groef het voorwerp met zijn blote handen uit. De turfgravers spoelden het af in een vaartje. Het was een gouden helm! Loevus Pier zette de helm op zijn hoofd en riep: “Hier staat nu de keizer van Helenaveen!” In de veenput vonden ze nog meer: paardenhoeven, een paardenbelletje, schoenen, een wijnvaatje. Maar het was de helm die de goudkoorts bij Gebbel deed toeslaan, en hoe!

Zwaaiend met zijn graversmes hield Gebbel alle andere turfgravers op afstand. Hoewel Gebbel en Loevus Pier de helm samen gevonden hadden, nam Gebbel hem mee naar huis.

De burgemeester van Meijel werd ingeseind. Die zei tegen Gebbel: “Ik ben rijk maar gij bent nog veel rijker.” Gebbel wilde de Gouden Helm te gelde maken. In een kist nam hij de kostbare helm mee achterop de fiets. Zo ging hij markten in de omgeving af. Voor 10 cent mochten bezoekers de helm bekijken.

De Gouden Peelhelm werd uiteindelijk door het Leidse Rijksmuseum van Oudheden gekocht. Gebbel ontving 1200 gulden, een kapitaal voor die tijd. Ook de gemeente Deurne en de firma Steegh en Esser kregen een aanzienlijk bedrag. En medevinder Loevus Pier? Die kreeg helemaal niets…

De Gouden Peelhelm maakte echter niet gelukkig. Gebbel kocht van zijn opbrengst een eigen huisje. Maar hij werd ziek en kon niet meer werken. Het weinige geld dat hij nog over had ging op aan medicijnen en hij stierf straatarm.

Maar hoe zit het nu met de oude sage? Waren de roofridder en de Romein een en dezelfde persoon? En is hiermee dan ook het mysterie van de dolende ridder opgelost? Of heeft het Land van de Peel nog niet al haar schatten prijsgegeven? Er wordt verteld dat op mistige dagen en in donkere nachten soms nog een roep om hulp te horen is in de Peel. Wanneer je dit hoort, wees dan op je hoede…

De Gouden Peelhelm houdt de gemoederen in de Peel tot op de dag van vandaag bezig…

Meer hierover vind je in Museum Klok & Peel. De Romeinse invloed kun je van oudsher proeven in de talrijke restaurantjes die Asten, Deurne én Someren rijk zijn. Wie weet vind je er een gerecht dat de dolende ridder zich ooit liet smaken…