Kloosterrondwandeling Oosterhout

Routeverhaal

Deze wandelroute start, zowel letterlijk als figuurlijk, bij drie kloosters. Ze liggen op steenworp afstand van elkaar, in de bekende Heilige Driehoek van Oosterhout. Zo'n concentratie van verschillende kloosterordes is uniek: in Nederland én in de wereld. Je ziet hier twee vrouwenkloosters en één klooster waar mannen en vrouwen wonen.

Een gemengd klooster? Inderdaad. Je verwacht het misschien niet. Want mannen en vrouwen leefden vroeger gescheiden. Ook in de kerken bleven ze van elkaar vandaan; de vrouwen zaten links, mannen rechts. Wel was er een actieve samenwerking in dagelijks verband met liturgie, werk en studie. Dat in de Sint-Paulusabdij nu mannen én vrouwen wonen, is iets van de laatste jaren. In 2006 vertrokken de laatste oorspronkelijke (mannelijke) bewoners naar een kloosterrusthuis.

De Sint-Paulusabdij: het nieuwe kloosterleven

Vandaag de dag wonen leden van de Franse gemeenschap “Chemin-Neuf” (vertaald : Nieuwe Weg) in de Sint-Paulusabdij. Zij willen gehoor geven aan Jezus’ opdracht om één te zijn en zijn Evangelie te beleven en te verspreiden. Zij doen dit door verschillende mensen bijeen te brengen in een nieuwe vorm van kloosterleven waarin echtparen, gezinnen en dus ook vrouwen én mannen uit verschillende delen van de wereld het leven samen delen. Ook wonen hier mensen uit verschillende kerken, zoals de katholieke, de protestantse en de evangelische. Wil je deze gemeenschap leren kennen? Dat kan via een workshop bier brouwen met een rondleiding, gebedstijden en een gezamenlijke lunch of via een van de vele (stilte-)retraites die hier worden aangeboden. Ook kan je prachtige handgemaakte iconen in het abdij winkel kopen. Die opent op verzoek, je hoeft alleen bij de abdij deur aan te bellen.

Sint-Catharinadal: volop in ontwikkeling
Het leven in een klooster, hoe ziet dat eruit? Misschien verbeeld je je dat de tijd stil is blijven staan. Maar dat is zeker niet zo. De zusters en broeders ontwikkelen zich net zo goed. Kijk maar eens naar de Norbertinessen van Sint-Catharinadal, een zustergemeenschap die bijna vierhonderd jaar het Slotje De Blauwe Camer met landerijen aankocht. De zusters genoten decennia lang bekendheid door het Kunstatelier, waar antieke boeken werden gerestaureerd en geconserveerd en waar kalligrafische opdrachten werden vervaardigd. Rond 2006 trok de economische crisis een zware wissel op deze ambachtelijke werkzaamheden. Met geloof in de toekomst werd daarom in 2015 een wijngaard aangeplant, als onderdeel van een groter concept met onder andere een gastenhuis, bezinningsfaciliteiten, vergaderlocatie, kloosterwinkel en wijnhuis met een restaurant. Daarnaast blijven rondleidingen in het Slotje en over het buitendomein nog altijd mogelijk.

Onze Lieve Vrouweabdij: stille afstand van hectiek
We stonden stil bij Sint-Paulusabdij, waar nu mannen, vrouwen én gezinnen wonen. Bij priorij Sint-Catharinadal, tegenwoordig bekend vanwege de heerlijke wijn. Dat brengt ons bij de derde punt van de Heilige Driehoek: de Onze Lieve Vrouweabdij. De benedictinessen proberen eenvoudig te leven om ruimte te maken voor het gebed. Hier weerklinkt vooral stilte, of, zoals de zusters zelf zeggen: ‘We luisteren naar God en naar elkaar met het oor van ons hart.’ Misschien mediteer je weleens? Dan begrijp je waarschijnlijk een beetje wat de zusters hiermee bedoelen. De abdij kun je niet bezichtigen, helaas, maar er is wel een gastenhuis. Hier leef je korte tijd mee in het stille leven van de Benedictinessen. Naar verluidt moet je voor een verblijf in het gastenverblijf op tijd boeken. Logisch, misschien, in onze steeds hectischere levens: écht even helemaal uit de drukte van alledag stappen is zeer welkom. 

Een bijzonder souvenir is een door de zusters gemaakte tas van oude werkschorten en afgedankte habijten. Deze tassen kregen de passende naam: Sisterhood-bags. Dat biedt overigens meteen stof tot nadenken tijdens deze kloosterrondwandeling. In de katholieke cultuur bestonden veel broederschappen. Maar zusterschappen, dat woord bestond niet. Probeer in de Heilige Driehoek eens inspiratie op te doen voor het antwoord op de vraag: wat is zusterschap? En: is er een verschil met broederschap?             

Heide, zandgebieden en spiegelglad water
De Benedictinessen doen meer. Zo onderhouden ze de abdijtuin met veel bijzondere planten en bomen. De abdijtuin is helaas niet toegankelijk, maar er volgt veel meer natuur op deze route. Wandel over de uitgestrekte heide en zandgebieden van de Vrachelse Heide, en denk eens terug aan de zusters die in het klooster wonen. Wat zie je, als je niets zegt? Wat hoor je, wat ruik je? Voor je het weet, ben je bij de put van Caron ook wel het Houtse Meer genoemd. Spiegelglad, helder water, zover je kunt kijken. Adembenemend, en een mooi punt op de route voor een hapje, drankje en een goed gesprek. Met een kleedje op het strand, of bij het horecapaviljoen aan het meer. 

Tussen de knooppunten 74 en 70 wandel je langs de Leijssenstraat en de Pieter Koolenstraat. Hier zie je de historische resten van de noeste arbeid van Oosterhoutse voorouders: bolakkers en houtwallen. Een bolle akker is precies wat het woord zegt: een akker met in het midden een glooiing. Eeuwenlange bemesting en bewerking met de ploeg zijn hier de oorzaak van. Een houtwal is een aarden wal begroeid met bomen en struiken. Dit soort wallen beschermden het vee tegen weer en wind. Maar de bomen en struiken zijn net zo goed prettig voor andere wezens, zoals insecten, vogels en egels, en voor planten. Van de Heilige Driehoek naar een weldadige plek voor de mens én voor de natuur.