Wandeletappe 06 : Lage Zwaluwe - Geertruidenberg | Wandelroute Canadese Bevrijders

Routeverhaal

In de voetsporen van de Canadese Bevrijders

Canadese militairen speelden in 1944-45 een belangrijke rol bij de bevrijding van Nederland. Met deze wandelroute treedt je in hun voetsporen. Van Zeeland, dwars door Nederland naar Groningen. Met onderweg bekende en onbekende verhalen.

De Canadese inzet begon in het najaar van 1944 tijdens de Slag om Schelde, één van de langdurigste militaire operaties tijdens de oorlog op Nederlandse bodem. In het noorden van België, Zeeland en West-Brabant werd wekenlang zware strijd geleverd om de beide oevers van de Westerschelde in handen te krijgen.

Op 5 oktober 1944 trokken de eerste Canadezen van de 2e Infanterie Divisie vanuit België Brabant binnen. Men bevrijdde als eerste het dorp Putte. Hun einddoel was het gebied rond Hoogerheide-Woensdrecht in handen te krijgen. Maar dit lukte niet omdat de Duitse verdedigers zeer zware tegenstand boden. De strijd om het bezit van de beide dorpen leidde tot grote verliezen aan beide zijden. Nergens anders in Nederland verloren de Canadezen zoveel doden als bij deze gevechten.

Na bijna drie weken was de strijd voorbij en kon een deel van de Canadese troepenmacht eindelijk Zeeland binnentrekken. Een ander deel zette de strijd voort in noordelijke richting, waarbij de inname van Bergen op Zoom een grote prijs voor de Canadezen was. Bij Nieuwe Veer, ten noorden van Prinsenbeek, leed de 1e Poolse Pantserdivisie, ook onderdeel van het Eerste Canadese Leger, zelfs een bloedige nederlaag. Na de nodige achterhoedegevechten met de zich terugtrekkende Duitsers te hebben gevoerd, komen de bevrijders uiteindelijk op 5 november bij Dintelsas aan.

Na de inname van Moerdijk door de Polen op 9 november luwen de gevechten in Noord-Brabant en komt het front tot stilstand. De Canadezen verspreiden zich hierna over een groot deel van de provincie. Een lange frontlinie van het eiland Tholen tot aan Grave werd bezet door verschillende Canadese eenheden. De Canadezen zelf noemen deze periode “Winter on the Maas”. De barre winter van ’44-’45 zorgde voor moeilijke omstandigheden met veel ijs en sneeuw. Toch waren er wel mogelijkheden voor ontspanningen in de grotere steden van Brabant, zoals tijdens verlof een bioscoopbezoek in Den Bosch. Ook besteedden Canadese eenheden veel aandacht aan Sinterklaas en Kerstmis op speciale georganiseerde bijeenkomsten voor de Brabantse kinderen. Op deze manier en door inkwartiering bij burgers maakten veel Brabanders kennis met de Canadezen.

Tegelijk zorgden Duitse troepen voor de nodige problemen. Groepjes staken regelmatig per boot de rivier de Maas over. De meest bloedige confrontatie werd gevormd door de reeks gevechten om het bezit van het kleine eiland bij Kapelsche Veer in de laatste dagen van januari 1945. Het kleine Duitse bruggenhoofd daar kon alleen met inzet van veel mensen en materiaal worden ingenomen.

Begin februari 1945 trokken de meeste Canadezen weg uit Brabant om deel te nemen aan een groot offensief in het Duitse Rijnland. Het Canadese legerhoofdkwartier in Tilburg bleef nog lange tijd in gebruik. Na de Rijnoversteek keerden de Canadezen terug naar Nederland om ook het oosten en noorden van het land te bevrijden. Daarbij gesteund door Franse para’s die landden in Drenthe en door Poolse en Belgische troepen die onder Canadees bevel stonden. Op de Waddeneilanden na waren de noordelijke provincies op 2 mei 1945 helemaal bevrijd. Op die dag sneuvelde bij Geefsweer in Groningen de laatste Canadees tijdens de bittere strijd om de zogenaamde Delfzijl-Pocket. Drie dagen later gaven de Duitse troepen in Nederland zich over.

Een groot Canadees militair kerkhof bij Bergen op Zoom herinnert aan de vele doden die vielen voor de vrijheid in Noord-Brabant.