Bende van de Witte Veer fietsroute | Sagen & Legenden

Een fietsroute over de bendeleden van de Witte Veer in Loon op Zand.

(3 uur 35 minuten) 43.0 km

Startpunt: vanaf jouw locatie


Bekijk alle 6 foto's

Noord-Brabant omstreeks 1720. De bevolking gaat al jaren gebukt onder het juk van Spaanse en Franse bezettingslegers. Overleven is het enige wat telt. Een groep ‘heydens’, ‘landtloopers’ en deserteurs vormt een losgeslagen bende en ontpopt zich tot de schrik van de streek. Boerderijen en landhuizen zijn niet veilig voor hun plundertochten. Gestolen goederen en vee verkopen ze aan helers uit de omgeving, in ruil voor kleding, eten en wapens. Diep in het ondoordringbare gebied tussen Loon op Zand en ’s-Gravenmoer, dat toen vlak aan de grens met Holland lag, houdt de bende zich schuil in een kampement. De beruchtste en sluwste van hen allemaal is bendeleider Swarte Johannes. Niemand weet hoe hij er werkelijk uitziet, want Swarte Johannes is een meester in vermommingen. Alleen de witte veer op zijn hoed is een teken dat hij lid is van de Bende van de Witte Veer. Deze fietsroute over de knooppunten van 43 kilometer leidt je langs het spannende verhaal.

Armoede hee…

Noord-Brabant omstreeks 1720. De bevolking gaat al jaren gebukt onder het juk van Spaanse en Franse bezettingslegers. Overleven is het enige wat telt. Een groep ‘heydens’, ‘landtloopers’ en deserteurs vormt een losgeslagen bende en ontpopt zich tot de schrik van de streek. Boerderijen en landhuizen zijn niet veilig voor hun plundertochten. Gestolen goederen en vee verkopen ze aan helers uit de omgeving, in ruil voor kleding, eten en wapens. Diep in het ondoordringbare gebied tussen Loon op Zand en ’s-Gravenmoer, dat toen vlak aan de grens met Holland lag, houdt de bende zich schuil in een kampement. De beruchtste en sluwste van hen allemaal is bendeleider Swarte Johannes. Niemand weet hoe hij er werkelijk uitziet, want Swarte Johannes is een meester in vermommingen. Alleen de witte veer op zijn hoed is een teken dat hij lid is van de Bende van de Witte Veer. Deze fietsroute over de knooppunten van 43 kilometer leidt je langs het spannende verhaal.

Armoede heerst rond het jaar 1720 in Noord-Brabant. Overleven is het enige wat telt. Er vormt zich een bende, onder leiding van Swarte Johannes, waar iedereen schrik van heeft. De Bende van de Witte Veer plundert er, vermomd en wel, op los en weet zo menig burger te bestelen. Een klopjacht volgt maar laat deze bende zich pakken? Wie weet verraadt een witte veer hen wel.. 

Er is meer...
Bij diverse gastvrijheidslocaties in de regio kun je terecht voor speciale producten en activiteiten die gerelateerd zijn aan de avonturen van de Bende van de Witte Veer. Wil je meer te weten komen over deze roversbende, de fietsroute, gerelateerde workshops, streekproducten, menu’s, activiteiten en evenementen? Neem dan een kijkje op bendevandewitteveer.nl.

Over deze route
Deze fietsroute is gemaakt door VisitBrabant Routebureau. De route is uitgezet via het Brabantse fietsknooppuntensysteem. Fiets eenvoudigweg van het ene naar het andere genummerde knooppunt. Pijlen wijzen je de weg tussen de knooppunten. Bij het startpunt van deze route vind je voldoende parkeergelegenheid en horeca. Klopt er iets niet aan de bewegwijzering van de route? Geef dit aan ons door via visitbrabant.com/meldpunt. Je kunt ook bellen naar 0800-4050050 (gratis).

Beleef spannende streekverhalen in Brabant
In Brabant leven de sagen en legenden voort. Prachtige routes leiden je langs de meest indrukwekkende plekjes waar streekverhalen tot leven komen. Durf jij mee op ontdekkingstocht door Brabant met deze Sagen & Legenden routes? Bekijk alle routes hier.

  • Bewegwijzering

    Volg deze bordjes en fiets eenvoudig de route van het ene naar het andere genummerde knooppunt.

    Volg deze bordjes en fiets eenvoudig de route van het ene naar het andere genummerde knooppunt.

Dit ga je zien

31
26
07
27

Het kampement van de Bende van de Witte Veer was verscholen in het Ravensbos, bij het gehucht Zandschel, twee kilometer ten oosten van ’s Gravenmoer.

Startpunt:

Ravenbosch Hoeve
Vaartweg 25
5109 RA 's Gravenmoer
Ravensbosch Hoeve
49
48

Bij het plaatsje Dongen, waar deze rivier zijn naam aan te danken heeft, ontspringt de beek waar de rivier vanuit ontstaat.

Startpunt:

Dongendijk
's Gravenmoer
De Donge
29

Grenspalen die de oude grens weer geeft tussen het Graafschap Holland en het Hertogdom Brabant van de 13e eeuw.

Startpunt:

Kerkdijk
's Gravenmoer
Grenspaal ´s-Gravenmoer
28
05

Sed wil voor iedereen een warme, sfeervolle en smakelijke ervaring realiseren. Voorop staat samen zijn, samen eten en samen drinken!

Startpunt:

Hoofdstraat 75
5109 AB 's Gravenmoer
Restaurant SED
08

Nederland telt slechts vier kerkruïnes en in Dongen staat de enige van Brabant.

Startpunt:

Kerkstraat 56
5101 BD Dongen
Oude Kerk Dongen Oude Kerk Dongen
09
38
31
55
52
11
32
37
12
13

De Galgeneind in De Moer heeft een rijke historie. Je kunt via Galgeneind en de Galgeneindsestraat het landgoed Huis ter Heide betreden. Hier vind je diverse prachtige vennen, zoals het Leikeven.

Startpunt:

Galgeneind
Loon op Zand
Galgeneind
38
31

Routeverhaal

  • Noord-Brabant omstreeks 1720. De bevolking gaat al jaren gebukt onder het juk van Spaanse en Franse bezettingslegers. Overleven is het enige wat telt. Een groep ‘heydens’, ‘landtloopers’ en deserteurs vormt een losgeslagen bende en ontpopt zich tot de schrik van de streek. Boerderijen en landhuizen zijn niet veilig voor hun plundertochten. Gestolen goederen en vee verkopen ze aan helers uit de omgeving, in ruil voor kleding, eten en wapens. Diep in het ondoordringbare gebied tussen Loon op Zand en ’s-Gravenmoer, dat toen vlak aan de grens met Holland lag, houdt de bende zich schuil in een kampement. De beruchtste en sluwste van hen allemaal is bendeleider Swarte Johannes. Niemand weet hoe hij er werkelijk uitziet, want Swarte Johannes is een meester in vermommingen. Alleen de witte veer op zijn hoed is een teken dat hij lid is van de Bende van de Witte Veer. 
  • Bendelid Blommerantje is tot over haar oren verliefd op Swarte Johannes. Maar hij is getrouwd met een ander en Blommerantje is, tot haar woede, slechts zijn ‘bijzit’. Ze maakt in het geheim een zandstenen kop van Swarte Johannes die ze dag en nacht bij zich draagt, juist voor als hij bij zijn vrouw of op rooftocht is. Deze kop siert tegenwoordig de gevel van de Ravensbosch Hoeve (2). Hoe die daar terechtgekomen zou kunnen zijn, ontdek je tijdens deze tocht.
  • De misdaden van de bende gaan van kwaad tot erger. De ambitieuze drossaard (in die tijden een bestuursambtenaar) Otto Juyn wordt naar het gebied gestuurd om orde op zaken te stellen. Hij begint een nietsontziende klopjacht op de bendeleden en helers. Met zijn manschappen rolt hij het kampement op. Swarte Johannes weet te ontkomen, maar de achtergebleven bendeleden, onder wie ook Blommerantje, komen in het gevang terecht. Ze worden hardhandig verhoord om de waarheid boven tafel te krijgen en de meesten van hen eindigen aan de galg. De sluwe Swarte Johannes ontloopt zijn arrestatie door steeds even de grens naar Holland over te steken. Hij weet dat Otto Juyn hem daar niets kan maken. 
  • Totdat hij op een nacht een levensgrote fout begaat. In het pikdonker steelt Swarte Johannes een varken, dat hij op een boot laadt om de beek de Donge (3) over te steken. Maar het varken gilt moord en brand. Otto Juyn en zijn mannen volgen de schrille geluiden en wachten stilletjes bij de grenspaal (4) aan de oever. Zodra de boot in Brabant aan land komt, pakken ze Swarte Johannes op. 
  • Otto Juyn vermoedt dat hij een bendelid voor zich heeft vanwege de witte veer op de hoed. Maar bewijzen kan hij het niet. Swarte Johannes beweert het varken te hebben gevonden. In zijn knapzak vinden ze een breekijzer en een pistool, maar die zijn volgens Swarte Johannes een geschenk van de smid Adriaan Coenen uit Dongen. Als Otto Juyn en zijn mannen naar de smid gaan om zijn versie van het verhaal te horen, vinden ze in zijn huis allerlei gestolen spullen. Deze worden in de kerk van Dongen (6) opgeslagen en Adriaan Coenen belandt er achter slot en
    grendel. Uiteindelijk krijgt hij als heler de strop. Swarte Johannes verdwijnt in de kerker van Het Witte Kasteel (7), waar hij een jaar lang hardhandig wordt verhoord. Hij vertelt veel leugens en brokken waarheid. Maar Otto Juyn heeft geen hard bewijs dat hij bij de Bende van de Witte Veer hoort. Vrijlating dreigt.
  • Als Blommerantje wordt overgeplaatst naar Het Witte Kasteel, herkent ze de stem van Swarte Johannes. Verbitterd omdat ze voor hem nooit op de eerste plek kwam, ruikt Blommerantje haar kans om wraak te nemen. In ruil voor haar eigen vrijlating biedt ze Otto Juyn de zandstenen kop aan: “Als de man die u daar binnen heeft er net zo uitziet als deze kop, dan heeft u Swarte Johannes te pakken.” En zo gaat Blommerantje vrijuit. Swarte Johannes bekent uiteindelijk zestig misdaden. Hij eindigt aan de galg en zijn lijk wordt naar Galgeneind (8) gebracht. Zo komt er een einde aan de grootste bende die Brabant ooit heeft gekend. Otto Juyn schenkt de zandstenen kop aan de boer van wie het varken gestolen was. Want dankzij dit varken is Swarte Johannes gepakt. En zo kwam de kop aan de gevel van Hoeve Ravensbosch (2) terecht.
  • Maar de verhalen bleven bestaan en dwalen nog altijd rond als een herinnering. Zo zal eenieder die het gebied betreedt, horen over De Bende van de Witte Veer. Er wordt gefluisterd dat de geesten van Swarte Johannes, Blommerantje, Lucretia de Heydinne, Capiteyn Alewijn Aertappel en Luytenant Peldertje hier nog steeds ronddolen. En vind je op de route een witte veer… het zou zomaar kunnen dat ze heel dichtbij waren.
  • 31
  • 26
  • 07
  • 27
  • 49
  • 48
  • 29
  • 28
  • 05
  • 08
  • 09
  • 38
  • 31
  • 55
  • 52
  • 11
  • 32
  • 37
  • 12
  • 13
  • 38
  • 31
Scroll terug naar boven