Landgoed Heerenbeek

Heerenbeek is de naam van een landgoed dat zich bevindt in het noorden van de gemeente Oirschot. Het maakt deel uit van het gebied Mortelen en Scheeken en is in bezit van de Stichting Het Brabants Landschap.

    Geschiedenis   In 1303 schonk Hertog Jan II van Brabant 80 bunder land in de herdgang Straten aan de Abdij van 't Park te Heverlee. Dit bestond waarschijnlijk uit moerassig bos en heide. Op een kaart uit 1650 is sprake van een hoeve Heerenbeek die midden in het moerassige gebied lag, op een dekzandkopje. In 1760 kwam deze hoeve in handen van Marcellus van Bles, die Heer van Moergestel was. Deze zette het boerenland en de heide om in een landgoed. Hij liet een groot herenhuis bouwen en dit is de voorloper van het huidige landhuis, dat in 1864 werd gebouwd door Jan Philip de Girard de Mielet van Coehoorn. De begraafplaats van deze familie bevindt zich anderhalve kilometer naar het noordwesten, aan de Oude Grindweg. De familie is echter uitgestorven in de mannelijke lijn, maar de naam Van Coehoornweg herinnert nog aan deze familie.

Landhuis en Hoeve Heerebeek-Oirschot Het landhuis is een gemeentelijk monument dat witte gepleisterde muren en hangtorens heeft en daardoor op een kasteeltje lijkt. In 1998 heeft hier een brand gewoed die het interieur van het huis geheel verwoestte, waarna dit volledig werd hersteld. Tegenwoordig is het particulier bezit en als zodanig bewoond. Van hier uit loopt een oprijlaan naar de Oude Grindweg toe. Achter het Landhuis bevindt zich de originele Vlaamse schuur van de Hoeve Heerenbeek 6, die in 1997 geheel is gerestaureerd. De Vlaamse schuur van de Hoeve Heerenbeek is het oudste gebouw op het landgoed en is een Rijksmonument, eveneens bewoond door particulieren.
Natuur   Het landgoedbos dat dit gebied kenmerkt is relatief oud, namelijk uit de 2e helft van de 18e eeuw. In tegenstelling tot De Mortelen, dat afwisseling van landbouwgrond en bospercelen kent, is het bos in Heerenbeek aaneengesloten. Driekwart van het gebied bestaat uit vochtig loofbos. Men heeft hier vooral populieren aangeplant. De vochtige bodemgesteldheid wordt mede veroorzaakt door de leemlagen in de bodem. Er groeien veel plantensoorten, zoals bosanemoon en slanke sleutelbloem, en ook eenbes en grote keverorchis komen voor. Daarnaast worden zwarte rapunzel, kleine valeriaan, boskortsteel, gulden boterbloem en schaafstro gevonden. Tot de broedvogels behoren boomvalk, torenvalk, bosuil, ransuil, steenuil en houtsnip.