Natuurgebied de Pannenhoef

Bos, vennen en bloemrijke weilanden typeren de Pannenhoef, een prachtig natuurgebied tussen Etten-Leur, Zundert, Rijsbergen en Sprundel, dat maar liefst 706 hectare groot is. Oorspronkelijk lag hier een soort mini-Peel. Het hele veenpakket werd in enkele eeuwen tijd, tussen 1400 en 1750, weggegraven. In gedroogde vorm - turf - ging het via turfvaarten naar de steden, als brandstof voor huishoudens en brouwerijen. De bekendste is wel de 'Turfvaart' die naar Breda loopt. Wat over bleef was een heuvelige heide met vennen in de kommen. Daar viel weinig te halen en dus begon met het gebied in de 19de eeuw te ontginnen tot bos en landbouwgrond.

Wandelen door gevarieerd bos en bloemrijk weiland
Toen Brabants Landschap dit gebied in 1970 aankocht, was het er saai met weinig natuurwaarden: bemeste landbouwgrond, jong eenvormig naaldbos en geen vennen meer. Weinig leven te bekennen. Na 40 jaar is dat beeld totaal veranderd: aantrekkelijk gemengd bos en maar liefst 11 vennen zijn weer uitgegraven. Daarmee kwamen ook zeldzame planten terug, zoals heidekartelblad en moerashertshooi. En amfibieën als poel-en heikikker. De bossen zijn het thuis voor zoogdieren, als bunzing en ree en vogels als groene specht en buizerd.

Leuke anekdote
De vennen werden drooggelegd, op één na: de Lokker. Daar werd op gevaren en in gezwommen, gemengd nog wel. En na afloop kon je op het terras een drankje nuttigen. Kortom, men had lol. Dit was de pastoor van Sprundel een doorn in het oog, en daarom werd in 1938 de Bijloop door dit reusachtige ven heen gegraven, waardoor het leegliep.

Vogels
De volgende vogelsoorten zijn er o.a. te zien: Buizerd, Havik, Sperwer, Grote bonte specht, Groene specht, Zwarte specht, Zwarte mees, Koolmees, Pimpelmees, Kuifmees, Vink, Gaai, Goudhaan, Wilde eend, Dodaars, Canadese gans, Knobbelzwaan.

Wandelen en fietsen
De Pannenhoef is een zeer afwisselend gebied, met veel wandelroutes en uitgebreide fietsmogelijkheden. De kenmerkende Zwarte Schuur ligt midden in het landgoed en is een mooie plek om even te buurten of uit te rusten. Op een mooie dag in de zomer kun je hier ook nog wel eens een ijsje scoren.
Mooie uitzichten zijn er vanaf de vogel-kijkhut en vogelscherm. Ze staan aangegeven op de plattegronden in het natuurgebied.

-Wandelroute blauw is 6 km
-Wandelroute groen is 4 km
-Wandelroute oranje is 4 km
-Wandelroute geel is 2 km
-Er is ook een korte minder-validen-route

Parkeren
De Pannenhoef is bereikbaar via verschillende parkeerplaatsen. Het gebied zelf is autovrij.

-Om vanuit Etten-Leur naar parkeerplaats De Lokkerberg te rijden dient u via de Couperuslaan Etten-Leur uit te rijden, bij de eerste rotonde rechtsaf de Sprundelsebaan op, na enkele kilometers gaat u linksaf de Oosteindeseweg in. Dan rijdt u verder tot u niet verder kan. Aan de linkerzijde is de parkeerplaats.

-Parkeerplaats De Bak ligt langs de Ettensebaan. U rijdt wederom via de Couperuslaan Etten-Leur uit, bij de eerste rotonde rechts af de Sprundelsebaan op, dan gaat u bij de 2de kruising linksaf en via de Zundertseweg komt u bij de Ettensebaan.